Boşanma, evlilik birliğinin yasal olarak sona erdirilmesi sürecidir. Bu süreç, çiftlerin karşılıklı anlaşma veya bir tarafın talebi üzerine başlatılabilir. Boşanma süreci şu adımlarla ilerler:
1. Boşanma Sebeplerinin Belirlenmesi
Boşanma süreci, çiftlerden birinin ya da her ikisinin evliliği sonlandırma kararı almasıyla başlar. Bu karar, genellikle evliliğin sürdürülemez hale gelmesi, uyumsuzluk, aldatma, şiddet veya mali problemler gibi nedenlerle alınır. Kararın alınması genellikle uzun bir düşünme sürecinin ardından gelir ve çiftin hayatında büyük bir değişiklik anlamına gelir.
Boşanma davası açmadan önce, çiftlerin boşanma sebeplerini belirlemeleri gerekir. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir ve şu şekildedir:
- Anlaşmalı boşanma
- Evlilik birliğinin temelinden sarsılması
- Zina
- Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
- Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
- Terk
- Akıl hastalığı
2. Boşanma Dilekçesinin Hazırlanması ve Başvurusu
Boşanmak isteyen taraf, boşanma dilekçesini hazırlayarak Aile Mahkemesi’ne başvurmalıdır. Dilekçede, boşanma sebepleri, talep edilen nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konular yer alır.
- Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi
Anlaşmalı boşanma dilekçesinin kanunda aranan temel şartları taşıması yeterlidir. Anlaşmalı boşanma davasında, eşler arasında bir çekişme bulunmadığından, boşanma nedenleri incelenmez ve delil toplanmaz. Bu nedenle, anlaşmalı boşanma dilekçesinde, evlilik içerisinde yaşanan olayların ayrıntılı şekilde anlatılmasına gerek bulunmaz. Anlaşmalı boşanma durumunda, taraflar boşanma şartlarını içeren bir protokol hazırlar ve bu protokol mahkemeye sunulur.
- Çekişmeli Boşanma Dilekçesi
Çekişmeli boşanma, anlaşmalı boşanmadan daha komplike ve uzun bir süreçtir. Çekişmeli dava dilekçesinin, kanunda belirtilen asgari unsurları taşıması yeterli olmaz. Dava dilekçesi, boşanma davasının temelini oluşturur ve tüm yargılama bu temel üzerine inşa edilir. Dava dilekçesinin gerektiği gibi hazırlanmaması, haklı bir davanın reddine sebep olabilir. Bu nedenle çekişmeli boşanma davalarında, gerek dilekçenin hazırlanmasında, gerekse de dava takibinde mutlaka profesyonel bir boşanma avukatı desteği alınmalıdır.
Dava dilekçesinde yer alması gereken zorunlu unsurlar HMK 119. maddesinde sayılmıştır.
Dava dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:
- Mahkemenin adı.
- Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri.
- Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.
- Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri.
- Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri.
- Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri.
- İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.
- Dayanılan hukuki sebepler.
- Açık bir şekilde talep sonucu.
- Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası.
3. Dava Süreci
Dilekçenin mahkemeye sunulmasının ardından, mahkeme dava sürecini başlatır. Boşanma davası çekişmeli veya anlaşmalı olarak ilerleyebilir:
- Anlaşmalı Boşanma: Taraflar, boşanma, mal paylaşımı, nafaka ve velayet gibi konularda anlaşmışlarsa, mahkeme kısa sürede boşanma kararı verir. Anlaşmalı boşanma davaları genellikle daha kısa sürer.
- Davacı eş anlaşmalı boşanma duruşmasına katılmazsa, dosya işlemden kaldırılır. Yenilenmezse, dava açılmamış sayılır.
- Davalı taraf anlaşmalı boşanma duruşmasına katılmazsa, anlaşmalı boşanma mümkün olmaz ve dava çekişmeli hale getirilebilir.
- Çekişmeli Boşanma: Taraflar arasında anlaşmazlık varsa, mahkeme duruşmalar düzenler ve deliller toplanır. Tarafların avukatları tarafından yapılan savunmalar ve tanık beyanları değerlendirilir. Çekişmeli boşanma davaları daha uzun sürebilir.
4. Mahkeme Kararı
Mahkeme, delilleri ve tarafların beyanlarını değerlendirerek bir karar verir. Kararda, boşanmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği, nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konular yer alır. Anlaşmalı boşanmalarda, tarafların sunduğu protokol esas alınarak karar verilir.
5. Kararın Kesinleşmesi ve Tescili
Mahkeme kararı, taraflara tebliğ edildikten sonra belirli bir süre içinde (genellikle 2 hafta) itiraz edilmezse kesinleşir. Kesinleşen karar, nüfus müdürlüğüne bildirilir ve evlilik kaydı sonlandırılır.
6. İstinaf Süreci
Taraflardan biri mahkeme kararına itiraz ederse, istinaf yoluna başvurabilir. İstinaf süreci, davanın Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) tarafından yeniden incelenmesini sağlar. BAM, yerel mahkemenin kararını onaylayabilir, bozabilir veya düzeltebilir.
7. Boşanma Sonrası Süreç
Boşanma kararı kesinleştikten sonra, taraflar yeni bir hayat düzenine geçerler. Bu süreçte, nafaka ödemeleri, çocukların velayeti ve mal paylaşımı gibi konuların uygulanması gerekir. Taraflar arasında anlaşmazlık çıkması durumunda, mahkemeye başvurarak ek düzenlemeler yapılabilir.
Sonuç
Boşanma süreci, taraflar için duygusal ve hukuki olarak zorlayıcı olabilir. Bu süreçte, tarafların haklarını korumak ve en iyi sonucu almak için bir avukatla çalışmaları önemlidir. Boşanma süreci, hukuki prosedürlerin yanı sıra tarafların uzlaşması ve çocukların menfaatlerinin gözetilmesi gereken bir süreçtir.
