Evlilik Sözleşmesi Nedir?
Evlilik sözleşmesi kanundaki diğer adıyla mal rejimi sözleşmesi çiftlerin evlenmeden önce veya evlendikten sonra her zaman yapabileceği iradi bir sözleşmedir. Ancak evlilik sözleşmesi, tarafların boşanmanın tüm sonuçlarını belirleyebilecekleri veya evlilik birliği içerisinde kurallar koyabilecekleri bir sözleşme değildir. Eşler mal rejimi sözleşmesi yapma konusunda özgürdürler. Eşlerin yapabileceği mal rejimi sözleşmeleri kanun ile sınıflandırılmıştır. Eşlerin kanunda belirli sayıda olan bu mal rejimlerinden başka herhangi bir sözleşme yapmaları mümkün değildir. Bu sözleşme çiftlerin evliliğin sona ermesi halinde gelecekte yaşanabilecek mal paylaşımı problemlerini çözmeye yaramaktadır. Eşlerin evlilik sözleşmesi yapmaması halinde evlilik içerisinde geçerli ve yasal olan mal rejimi ise edinilmiş mallara katılma rejimidir.
Evlilik (Mal Rejimi) Sözleşmesi Nerede ve Nasıl Yapılır?
Evlilik sözleşmesi, evlilik öncesinde veya evlendikten sonra tarafların rızasıyla noterde yapılmaktadır. Noterde yapılan evlilik sözleşmesi düzenleme veya onaylama şeklinde yapılabilir. Bunun dışında, taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirebilirler.
Noterde yapılan evlilik sözleşmesinin taraflarca imzalanması zorunlu unsurdur. Taraflardan birinin imzası olmadığı takdirde söz konusu sözleşme hukuken hükümsüz kabul edilecektir.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Edinilmiş mallar, her eşin bu mal rejimin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiğini malvarlığı değerleridir. Edinilmiş mallara katılma rejimi ise eşlerin evlilik birliği içerisinde edindikleri mallara diğer eşin ortak olmasıdır. Edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar. Bu durumda nelerin edinilmiş mal nelerin de kişisel mal olduğu konusunda bir ayrım yapılması gerekmektedir.
Edinilmiş mallar;
- Eşlerin çalışmasının karşılığı olan edinimler (maaş vb.),
- SGK veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin, (örneğin emeklilik ikramiyesi gibi),
- Çalışan eşin yapmış olduğu iş sebebiyle çalışma gücünü kaybetmesi halinde, bu doğrultuda eşe yapılan tazminat ödemeleri,
- Eşlerden her birinin kişisel mallarına ait olan gelirler (örneğin taşınmazın kira gelirleri)
- Edinilmiş mallar olarak sayılmayıp da kanunun edinilmiş mal olarak kabul edilen unsurlar.
Edinilmiş mallara katılma rejimine dahil olmayan kişisel mallar;
- Eşlerden yalnız birinin kişisel kullanımına yarayan eşyalar,
- Mal rejiminin başlangıcında eşlere ait olan mallar,
- Sonradan miras yoluyla gelen malvarlığı,
- Eşlerin herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
- Manevi tazminat alacakları,
- Kişisel mallar yerine geçen değerlerdir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi eşlerden tarafından yapılan evlilik sözleşmesi uyarınca mal ayrılığına geçilmesi, eşlerden birinin ölümü, veya boşanma hallerinde sona ermektedir.
Mal Rejimi Sözleşmesinde Seçilebilecek Mal Rejimi Çeşitleri Nelerdir?
Mal rejimi yani halk arasındaki tabiriyle evlilik sözleşmesinde, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi dışında seçilebilecek türler, Türk Medeni Kanununda sınırlı olarak sayılmıştır. Eşler kendi rızalarıyla kanunda sayılan rejimlerden birini tercih edebilirler. Bunlar mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi ve mal ortaklığı rejimidir.
- Mal ayrılığı rejimi: Mal ayrılığı rejiminde kişisel mal ve edinilmiş mal ayrımı bulunmamakta olup eşlerin elde ettikleri gelirler, kişisel malları olarak kabul edilmektedir.
- Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi: Paylaşmalı mal ayrılığı rejimin kurulmasından sonra edinilmiş olup ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına özgülenmiş mallar ile ailenin ekonomik geleceğini güvence altına almaya yönelik yatırımlar veya bunların yerine geçen değerler, mal rejiminin sona ermesi halinde eşler arasında eşit olarak paylaştırılır.
- Mal ortaklığı rejimi: Bu mal rejiminin eşler tarafından seçilmesi halinde ortaklık mallarına, kişisel mallar da dahil olacaktır. Ortaklık malları ikiye ayrılmıştır.
- Genel Mal Ortaklığı: Genel mal ortaklığı eşin kişisel malları dışındaki gelirleri kapsamaktadır. Eşlerden herhangi biri ortaklık malları üzerinde tak başına tasarrufta bulunamazlar.
- Sınırlı Mal Ortaklığı: Sınırlı mal ortaklığında eşler edinilmiş ve kişisel malların gelirlerini ortaklığa sokacağı gibi sadece belirli mal ve gelirlerin ortaklığı oluşturacağına da karar verebilirler.
