İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı belirsiz süreli kararlaştırılan iş sözleşmelerinin sona ermesi kanun koyucu tarafından birtakım şartlara bağlanmıştır. Belirsiz süreli iş sözleşmelerini sona erdirirken bildirim sürelerine dikkat etmek gerekir. Bu şartlara riayet edilmeden iş sözleşmesinin feshi durumunda usulsüz fesih müessesesi gündeme gelir. Usulüne uygun olmayan fesih hem işçi hem de işveren tarafından gerçekleştirilebilir. Usulsüz feshin yaptırımı ise ihbar tazminatına hükmolunmaktır. Bildirim sürelerine uymayan işçi veya işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü vardır.
İş Kanunu gereğince iş sözleşmesini feshetmek isteyen işçi veya işveren karşı tarafa belli bir süre tanımalıdır. Bu süre çalışma süresinin uzunluğuna göre değişiklik arz edebilir. Bu sürelere riayet edilmediği takdirde ise usulsüz fesih gereğince ihbar tazminatı sorumluluğu gündeme gelir. İhbar tazminatının kanuni dayanağı hem İş Kanunu’nda hem de Borçlar Kanunu’nda yer alan çeşitli hükümlerdir. Kanun koyucu bildirim şartına uymayan tarafın bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödeme yükümlülüğünü düzenlemiştir. Başka bir hukuki düzenlemede ise işverenin haklı bir sebebi olmaksızın işçisinin iş sözleşmesini derhal feshedip belirsiz süreli sözleşmeler bakımından fesih bildirim süresine uymaz ya da belirli süreli sözleşmeler bakımından sözleşme süresine uymaz ise işçinin bu sürelere uyulmuş olsa idi kazanabileceği miktarı tazminat olarak alabileceğini hüküm altına almıştır.
İhbar Tazminatı Şartları
- Belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır.
- Sözleşmenin feshi işçi veya işveren tarafından haklı sebeplere dayanmamalıdır.
- Kanunda belirtilen ihbar sürelerine uymadan sözleşme feshedilmelidir.
İhbar Tazminatı Davası Açma Süresi
İş Kanunu uyarınca ihbar tazminatına ilişkin alacaklar 5 yıllık zamanaşımına tabi tutulmuştur. İhbar tazminatı almaya hak kazana kişi söz konusu iş sözleşmesinin feshinden itibaren 5 yıl içinde ihbar tazminatı alacağı için dava açmalıdır. Belirtmek gerekir ki, 25.10.2017 tarihinden önce muaccel olmuş alacaklar için 10 yıllık zamanaşımı süresi mevcuttur.
İhbar Tazminatı Ne Kadardır?
İhbar tazminatında son giydirilmiş brüt ücret baz alınarak hesaplama yapılır. İşçinin bu iş ilişkisinde hak kazandığı en son ücret üzerinden tazminat miktarı belirlenir. Tazminatın miktarı kural olarak işçinin çalışma süresine göre değişiklik arz eder. Son giydirilmiş günlük brüt ücret ile bildirim sürelerinin gün haline getirilip çarpılması ile ihbar tazminatı miktarı elde edilir. Bununla birlikte ihbar tazminatı için faiz de söz konusu olabilir. İhbar tazminatı ödemekle yükümlü kişiyi temerrüde düşürerek tazminatla birlikte faiz alacağı da tazmin edilebilir. Ayrıntılı bilgi için İstanbul işçi avukatlarından hukuki destek alabilirsiniz.
İhbar Tazminatı Nasıl Alınır?
İhbar tazminatı için doğrudan mahkemeye başvurulamamaktadır. İhbar tazminatı almaya hak kazanan kişi öncelikle zorunlu olarak arabuluculuk müessesine başvurmalıdır. Bu husus zorunlu bir dava şartıdır. Taraflar arabuluculuk müessesesinden uzlaşmaya varırlarsa ihbar tazminatı için dava açılmaya gerek kalmaz. Uzlaşmaya varılamadığı durumlarda ise ihbar tazminatını almaya hak kazanan kişi tutulan son tutanakla birlikte dava açabilir. İhbar tazminatı için açılacak davada kural olarak İş Mahkemeleri görevlidir. İşçi avukatları öncülüğünde dava yoluna başvurarak ihbar tazminatınızı elde edebilirsiniz.
İhbar Tazminatı Nasıl Hak Edilir?
Bildirim süresine uymayan tarafın ihbar tazminatına hükmedildiğini belirtmiştik. Bu bağlamda ihbar tazminatı almaya hak kazanmak için iş sözleşmesinin kanunda yazılı sürelere uyulmaksızın feshedilmesi gerekmektedir.
- 6 aydan az çalışmada 14 gün,
- 6 ay-1,5 yıl arası çalışmada 28 gün,
- 1,5 yıl-3 yıl arası çalışmada 42 gün,
- 3 yıl ve üzeri çalışmada 56 gündür.
İhbar tazminatına hak kazanılan haller ise genel olarak;
- İş sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedilmesi
- Bildirim sürelerine uyulmaması (ihbar önelinin eksik tanınması)
- Haksız fesih hali
- Feshin hak düşürücü süre geçtikten sonra yapıldığı haller
- İşçinin geçerli sebeplerden ötürü istifa etmesi durumunda
- Belirli süreli zincirleme iş sözleşmeleri bakımından
Hangi Koşullarda İhbar Tazminatı Talep Edilemez?
İhbar tazminatının gündeme gelmeyeceği bazı koşullar vardır. Bunlar;
- İşyerinin devri durumunda
- İşçinin haklı sebeplerle iş sözleşmesini feshetmesi halinde
- İşverenin haklı sebeplere iş sözleşmesini feshetmesi halinde
- Belirli süreli sözleşmelerde
- İşçinin ölümü halinde
- Deneme süresi tanınan hallerde
- Emeklilik halinde
- Muvazzaf Askerlik durumunda
- Kadın işçinin evlenme nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda
- Mevsimlik ve süreksiz işlerde
- Tarafların ikale anlaşması yaparak iş sözleşmelerini bitirmeleri durumunda
İhbar Süresinde Yeni İş Arama İzni
Yeni iş arama izni İş Kanunu’nun 27. Maddesinde düzenlenmiştir. Kanunun ilgili maddesine göre, ihbar süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan yeni iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. Yeni iş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder. İhbar tazminatı ile ilgili olarak uzman işçi avukatı kadromuzdan destek alabilirsiniz.
