4857 sayılı İş Kanunu madde 25’te işveren tarafından iş sözleşmesinin haklı nedenle fesih halleri aşağıda belirtildiği şekilde 4 ana başlık halinde kategorize edilmiş ve alt bentler halinde detaylandırılmıştır.
İş sözleşmelerinin sonlandırılması çeşitli şekillerde gerçekleşebilir ve bu durumda işçilerin hakları da değişiklik gösterebilir. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi haklardan yararlanılabilir veya boşta geçen sürelere ilişkin tazminat talep edilebilir. İşe iade isteme hakkı olabilirken bazen cezai şart ödemeleri gibi yükümlülükler de söz konusu olabilir.
İş Kanunu’nda “Geçerli Sebeple Fesih” ve “Haklı Nedenle Fesih” olmak üzere iki ana fesih türü bulunmaktadır. İşveren, işçinin haklı bir nedenle feshedilmesi durumunda bu hakkı kullanabilir. Her bir fesih türünün kendine özgü nedenleri ve sonuçları olduğundan, bu yazıda sadece İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı üzerinde durulacaktır.
4857 sayılı İş Kanunu madde 25’te işverenin haklı nedenle fesih hakkı aşağıda belirtildiği şekilde 4 ana başlık halinde kategorize edilmiş ve alt bentler halinde detaylandırılmıştır.
1. Sağlık Sebepleri;
- Çalışanın kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla devamsızlık yapması sebebiyle,
- Çalışanın tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda sağlık sebeplerine dayanılarak işveren tarafından haklı nedenle iş sözleşmesi feshedilebilir.
2. Ahlak Ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller Ve Benzerleri;
- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek çalışanın işvereni yanıltması durumunda,
- Çalışanın, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması söz konusu olduğunda,
- Çalışanın işverenin başka bir çalışanına cinsel tacizde bulunması durumunda,
- Çalışanın işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka çalışanına sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması durumunda,
- Çalışanın, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması durumunda,
- Çalışanın, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi durumunda,
- Çalışanın işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi durumunda,
- Çalışanın yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi durumunda,
- Çalışanın kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması durumunda işverenin haklı sebeple fesih hakkı söz konusu olur.
3. Zorlayıcı Sebepler;
- Çalışanı işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması durumunda işveren haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilecektir.
4. Çalışanın Gözaltına Alınması Veya Tutuklanması:
- Çalışanın gözaltına alınması veya tutuklanması sebebiyle devamsızlığı bildirim süresini aştığı takdirde İşveren tarafından iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir.
