Kira ilişkileri, hem kiracılar hem de ev sahipleri için önemli ve hassas bir konudur. Ancak, zaman zaman kiracılar ile ev sahipleri arasında anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Bu tür uyuşmazlıklar, özellikle kira sözleşmelerinin sona erdiği veya kiracının ev sahibine kira ödemesinde gecikme yaşandığı durumlarda daha yaygın olarak ortaya çıkabilir. Son zamanlarda da kira artış oranına getirilen sınırlandırma nedeniyle de kira uyuşmazlıkları ortaya çıkmaktadır. Bu makalede, kira ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümüne odaklanarak, Türkiye’de uygulanan “Zorunlu Arabuluculuk” sisteminin bu tür uyuşmazlıklara nasıl katkı sağladığını ele alacağız.
1. Kira İlişkilerinde Uyuşmazlıkların Kaynakları
Kira ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, genellikle aşağıdaki nedenlerden kaynaklanır:
a) Kira Bedelinin Ödenmemesi: Kiracılar tarafından kira bedelinin zamanında ödenmemesi veya eksik ödenmesi, ev sahipleri ile kiracılar arasında sıkça karşılaşılan bir sorundur.
b) Kira Sözleşmesinin İhlali: Kiracılar veya ev sahipleri, kira sözleşmesinde yer alan taahhütlerini yerine getirmediğinde, sözleşme ihlali nedeniyle uyuşmazlık yaşanabilir.
c) Depozito İadesi: Kira sözleşmesinin sona ermesinin ardından depozitonun iadesi, sıkça anlaşmazlığa yol açar. Ev sahipleri, kiracıların mülkü hasarsız bırakmadığını iddia edebilirken, kiracılar da depozitolarının haklarıyla iade edilmediğini düşünebilirler.
d) Kira Artış Oranına Getirilen Sınırlandırma: Türk Borçlar Kanunu’na eklenen geçici madde ile, kira sözleşmelerinde konut kira bedelinin yıllık artışına ilişkin sözleşmelere yüzde 25 oranında bir üst sınır getirildi. Bu sınır kiracı ve ev sahipleri arasında uyuşmazlıklara neden oluyor. Kira bedelinin piyasaya göre düşük olduğunu düşünen ev sahipleri bu sınırlamadan memnun olmayarak kiracılardan belirlenen orandan fazla bir artış talep ediyor. Kiracılarda yüksek kiralar ödemek istemiyor ve evlerinden ayrılmak istemiyorlar.
2. Zorunlu Arabuluculuk Sistemi
Kira ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözmek için zorunlu arabuluculuk sistemini zorunlu hale getirilmiştir. Bu sistem, uyuşmazlığı mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk yoluyla çözme gerekliliğini öngörür. Ayrıca bu, kira uyuşmazlıklarının daha hızlı ve daha az maliyetle çözülmesine olanak tanırken, mahkeme sistemini de rahatlatır. İşte zorunlu arabuluculuğun kira ilişkilerindeki avantajları:
a) Hızlı Çözüm: Arabuluculuk süreci, mahkeme sürecine göre daha hızlıdır. Bu, tarafların uyuşmazlıklarını daha hızlı bir şekilde çözmelerine olanak tanır.
b) Daha Az Maliyet: Mahkeme süreçleri genellikle pahalıdır. Zorunlu arabuluculuk, taraflar için daha ekonomik bir çözüm sunar.
c) Daha Az Stres: Mahkeme davaları sıklıkla taraflar arasında gerginlik yaratırken, arabuluculuk süreci daha az stresli bir ortam sağlayabilir.
d) Daha İyi İletişim: Arabuluculuk, taraflar arasındaki iletişimi teşvik edebilir ve daha iyi bir uzlaşma şansı yaratabilir.
e) Daha Esnek Çözüm: Taraflar, arabuluculuk sürecinde kendi çözümünü bulma özgürlüğüne sahiptir. Bu, mahkemeye göre daha kişiselleştirilmiş bir çözüm sağlar.
f) Mahkeme Sisteminin Rahatlaması: Zorunlu arabuluculuk, mahkeme sisteminin iş yükünü hafifletebilir ve daha ciddi davaların daha hızlı işlenmesine yardımcı olabilir.
3. Zorunlu Arabuluculuk Süreci
Türkiye’de kira ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde zorunlu arabuluculuk süreci şu adımları içerir:
a) Başvuru: Taraflardan biri, arabuluculuk sürecini başlatmak için Arabuluculuk Kanunu’na uygun şekilde başvurur.
b) Arabulucu Ataması: Başvuru üzerine yetkilendirilmiş bir arabulucu atanır.
c) Arabuluculuk Oturumu: Taraflar, arabuluculuk oturumunda uyuşmazlıklarını çözmeye çalışır. Arabulucu, taraflara rehberlik eder ve uzlaşma sağlanması için yardımcı olur.
d) Uzlaşma: Taraflar arabuluculuk süreci sonunda anlaşmaya varırlarsa, uzlaşma tutanağı düzenlenir ve bu uzlaşma mahkeme tarafından kesinleştirilir.
e) Dava Süreci: Arabuluculukta uzlaşamayan taraflar, arabulucu tarafından düzenlenen anlaşmama tutanağı ile mahkemeye başvuru yapabilirler.
4. Sonuç
Türkiye’de kira ilişkilerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde zorunlu arabuluculuk sistemi, taraflar arasındaki anlaşmazlıkları hızlı, ekonomik ve etkili bir şekilde çözmeye yardımcı olur. Bu sistem, mahkeme süreçlerinin yükünü azaltırken, taraflar arasında daha adil ve tatmin edici çözümler sağlar. Kira ilişkilerinde uyuşmazlık yaşayan taraflar, zorunlu arabuluculuk sürecinin avantajlarından faydalanarak daha iyi bir çözüm bulabilirler.
