Miras Sözleşmesi Nedir?
Miras sözleşmesi, iki taraf arasında gerçekleşen bir hukuki anlaşmadır ve miras bırakan kişiyle diğer taraf arasında yapılır. Miras sözleşme, halk arasında vasiyetname olarak bilinir. Borç yaratmayan ve mirasa bağlı bir işlemdir. Bu sözleşme, kişiye miras bırakanın ölümünden sonra hak elde etme fırsatı sunar. Olumlu ve olumsuz miras sözleşmesi olmak üzere iki ayrı türü bulunur.
Olumlu Miras Sözleşmesi
Olumlu miras sözleşmesi, mirasçının ölümünden sonra etkili olan hükümleri içeren bir sözleşme türüdür. Bu sözleşme, miras bırakan veya üçüncü bir kişiye mirasın paylaşımıyla ilgili tasarruflar yapma yetkisi verir. Mirasçıya veya üçüncü kişiye yükümlülükler getirebilir ve mirasın nasıl paylaşılacağına dair hükümler içerebilir. Mirasçı, yedek mirasçı, art mirasçı veya ön mirasçı gibi kişilerin atanabilmesine olanak tanır. Ayrıca vakıf kurma veya vasiyeti yerine getirme görevlisi atama gibi hükümlerle birlikte vasiyet şekline dönüşebilir.
Olumlu miras sözleşmesi, miras bırakanın malvarlığı üzerinde eskisi gibi tasarruf etmesine izin verir. Ancak, ölüme bağlı olarak yapılan tasarruflar sözleşmeyle uyumlu olmadığında, itiraz hakkı kullanılabilir. Medeni kanun, mirasçıların atanmasını ve malvarlığı alacaklılarını belirlemeyi öngörmektedir.
Olumlu miras sözleşmesi, yasal mirasçıları mirastan çıkarma, mirasın paylaşımını yapma ve vakıf kurma gibi işlemleri gerçekleştirme olanağı sunar. Bu sözleşmeden faydalanan kişi, karşı yükümlülükler altına girerse ivazlı miras sözleşmesi ortaya çıkar. Yükleme sözleşmesi de olumlu vasiyetname kapsamında değerlendirilir ve miras bırakan, sözleşmeye taraf olan kişiye belirli yükümlülüklerde bulunabilir.
Olumsuz Miras Sözleşmesi
Mirastan feragat etmek, mirasçı ile miras bırakan arasında gerçekleştirilen bir anlaşmadır ve olumsuz miras sözleşmesi olarak da adlandırılır. Bu sözleşme, karşılıklı anlaşma sağlanarak ya da karşılıksız olarak yapılabilmektedir.
Miras Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Miras sözleşmesinin geçerli olabilmesi için “resmi vasiyetname” formatında düzenlenmesi gerekmektedir. Mirastan feragat sözleşmesi de miras sözleşmesi niteliğinde olduğundan, o da “resmi vasiyetname” şeklinde düzenlenmelidir.
Miras sözleşmesi, tarafların aynı anda bulunarak resmi bir memur önünde imzalanmasıyla gerçekleşir. Adi bir şekilde yazılan miras sözleşmesi geçerli değildir.
Olumlu bir miras sözleşmesi vasiyetname formatında hazırlanabilirken, mirastan feragat sözleşmesi yalnızca miras sözleşmesi şeklinde düzenlenmelidir.
Miras Sözleşmesi Şekil Şartı Nedir?
Miras sözleşmesi şekil şartı olarak resmi vasiyetname için öngörülen şartları aranmaktadır.
- Tarafların, arzularını resmi memura aynı zamanda bildirmesi gerekir.
Miras sözleşmesinin tarafları, arzularını resmi memura ara vermeden birbirini izler şekilde bildirmelidir. Resmi memur sulh hukuk mahkemesi hâkimi, noter veya kanun ile kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir.
- Miras sözleşmesi, resmi memurun ve iki tanığın önünde imzalanmalıdır.
Miras sözleşmesi taraflarca okunduktan sonra resmi memur ve iki tanık önünde miras sözleşmesinin taraflarınca imzalanır. Resmi memur, miras sözleşmesine düzenleme tarihi koyarak imzalar. Resmi mühür ile mühürlenir. Miras sözleşmesinde tarafların kimlik bilgileri ve ikametgahları yer almalıdır.
- Miras sözleşmesi, tarafların adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, doğum yeri, doğum tarihi, medeni hali ve ikametgah bilgilerini içermelidir. Bu bilgilerin doğru ve eksiksiz bir şekilde belirtilmesi önemlidir.
- Miras sözleşmesinde tarafların malvarlığı hakkında bilgiler yer almalıdır.
Miras sözleşmesinde, tarafların malvarlığına ilişkin bilgilerin yer alması gerekmektedir. Bu, taşınır ve taşınmaz malların detaylı bir şekilde belirtilmesini ve mirasın paylaşımına ilişkin düzenlemeleri içermesini ifade eder.
- Miras sözleşmesinde vasiyetnamenin geçerli olacağı durumlar belirtilmelidir.
Miras sözleşmesinde, vasiyetnamenin geçerli olacağı durumlar açıkça belirtilmelidir. Örneğin, miras sözleşmesiyle vasiyetin yürürlüğe girmesi için sözleşmeyi imzalayan taraflardan birinin ölümü veya tarafların anlaşmazlık halinde anlaşmazlığın sulh hukuk mahkemesi hâkimince çözümlenmesi gibi durumlar belirtilebilir.
- Miras sözleşmesi, noter tarafından düzenlenmiş olmalıdır.
Miras sözleşmesinin resmi bir belge niteliği taşıması için noter tarafından düzenlenmiş olması gerekmektedir. Noter, miras sözleşmesini tarafların arzularına uygun bir şekilde hazırlar ve doğruluğunu onaylar. Bu şekilde miras sözleşmesi resmi bir belge haline gelir.
- Miras sözleşmesinde tanıkların kimlik bilgileri yer almalıdır.
Miras sözleşmesi, iki tanığın kimlik bilgilerini içermelidir. Tanıkların adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, doğum yeri, doğum tarihi ve ikametgah bilgileri miras sözleşmesinde yer almalıdır. Bu, tanıkların kimliklerinin doğrulanabilmesi ve resmi bir belge niteliği taşıması için önemlidir.
Önemli Not: Hukuki konularda kesinlikle bir avukata danışmanız önemlidir. Bu yanıt yalnızca genel bilgi vermek amacıyla yazılmıştır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz.
Miras Sözleşmesi Kimler Yapar?
Miras sözleşmesi, muris ve mirasçı ya da mirasçılık sıfatı bulunmayan diğer bir kişi arasında yapılmaktadır. Miras sözleşmesi yapabilmek için tarafların ölüme bağlı tasarruf ehliyeti bulunmalıdır.
Miras sözleşmesi yapma ehliyeti üç unsurdan oluşmaktadır:
- Ayırt etme gücüne sahip olmak: Taraflar, sözleşme yapma eylemlerinin sonuçlarını anlayacak ve bu sonuçlardan sorumlu olacak kadar akıl sağlığına sahip olmalıdır.
- Ergin olmak: Taraflar, miras sözleşmesi yapabilmek için yasalarca belirlenen erginlik yaşını (genellikle 18 yaş) tamamlamış olmalıdır. Ergin olmayan kişiler, miras sözleşmesi yapma ehliyetine sahip değildir.
- Kısıtlı olmamak: Tarafların miras sözleşmesi yapabilme ehliyetine sahip olmaları için kısıtlı olmamaları gerekmektedir. Kısıtlı kişiler, yasal olarak miras sözleşmesi yapma ehliyetine sahip değillerdir.
Miras sözleşmesi yapmayan taraf için ise genel ehliyet kuralları geçerlidir. Bu kişi, genel olarak reşit olmalı, ayırt etme gücüne sahip olmalı ve kısıtlı olmamalıdır.
Yukarıda belirtilen unsurlar, miras sözleşmesi yapabilme ehliyetini sınırlayan ve tarafların sözleşme yapma yeteneğini değerlendiren kriterlerdir. Bu kriterlerin sağlanması, miras sözleşmesinin geçerli ve hukuki olarak kabul edilebilir olmasını sağlar.
Miras Sözleşmesinin Sona Ermesi
Miras sözleşmesi, taraflar arasındaki yazılı anlaşma ile her zaman feshedilebilir. Miras sözleşmesini sona erdirme anlaşması bir ölüme bağlı tasarruf olduğundan ölüme bağlı tasarruflara ilişkin ehliyet şartları geçerlidir.
Miras sözleşmesinde, lehine tasarrufta bulunulan kişinin TMK m. 510’da belirtilen mirasçılıktan çıkarma sebeplerinden birini gerçekleştirmesi durumunda, miras sözleşmesi muris tarafından tek taraflı olarak sonlandırılabilir.
İvazlı miras sözleşmesi gereğince, karşılıklı yükümlülükleri olan taraf, bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda TBK m. 123 ve devamı hükümlerine göre sözleşmeden cayabilir.
Miras sözleşmesinde, taraflardan biri sözleşmede açıkça belirtilen cayma hakkını kullanırsa, miras sözleşmesi sona erer.
Mirasçı olarak atanmış veya kendisine belli bir mal bırakılmış kişi, mirasçının ölümünde hayatta değilse, miras sözleşmesi otomatik olarak geçersiz olur.
Eşler arasında yapılan miras sözleşmesi, muris ölmeden önce evlilik iptal veya boşanma kararı ile sona ermişse, miras sözleşmesi geçersiz hale gelir.
Miras sözleşmesi ertelenmiş bir şarta bağlıysa, şartın gerçekleşmemesi durumunda veya bozucu bir şarta bağlıysa, şartın gerçekleşmesi gereklidir.
Miras sözleşmesi, murisin sağlığında irade sakatlığı nedenleriyle iptal edilebilir.
Miras sözleşmesiyle yapılan kazandırmalar, sonradan miras bırakılabilir alanın daralması durumunda tenkis edilebilir.
Miras Sözleşmesi Bozulur Mu?
Miras sözleşmesi, kendiliğinden bozulmayan bir sözleşme türüdür. Dolayısıyla, miras sözleşmesinin hükümsüz hale gelmesi için mahkeme tarafından iptal kararı verilmesi gerekir. Mahkeme kararıyla miras sözleşmesi iptal edildiğinde, geriye dönük olarak geçersiz hale gelir.
Miras sözleşmesinin iptal edilebilmesi için Medeni Kanun’da belirtilen sınırlı sebeplerin varlığı gereklidir. Kanunda sayılan iptal sebepleri şunlardır:
- Ehliyetsizlik: Miras sözleşmesini yapmak için gerekli olan yeteneğin bulunmaması durumu.
- Şekil eksikliği: Miras sözleşmesinin gerektirdiği şekil şartlarının yerine getirilmemesi.
- Hukuka ve ahlaka aykırılık: Miras sözleşmesinin hukuka veya ahlaka aykırı olması durumu.
- İrade sakatlığı: Miras sözleşmesinin yapıldığı sırada iradenin sakatlanmış olması durumu.
- Miras Sözleşmesi ve Vasiyetname Farkı: Miras sözleşmesi ve vasiyetname arasındaki farkları belirleyen şekli kuralların ihlali.
- Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruflar, vasiyetname ve miras sözleşmesi olarak düzenlenmiştir.
Vasiyetname yapabilmek için kişinin 15 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir, ancak miras sözleşmesi yapabilmek için ergin olmak şartı aranır.
Vasiyetname el yazılı, sözlü ve resmi olarak düzenlenmekte iken miras sözleşmesi yalnızca resmi şekilde yapılabilir.
Vasiyetname her zaman karşı tarafa sunulmak zorunda olmasa da, miras sözleşmesi çift taraflı bir sözleşmedir.
Vasiyetnameden her zaman geri dönülebilirken, miras sözleşmesi tek taraflı olarak geri alınamaz.
Notersiz Vasiyet Geçerli Mi?
Vasiyetname düzenlenmesi için noter zorunlu değildir. Ancak, noterde düzenlenmeyen bir vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için, “el yazılı vasiyetname” veya “sözlü vasiyetname” şekillerinden birine uyulması gerekmektedir. El yazılı vasiyetname, vasiyetçi tarafından baştan sona el yazısıyla yazılmalı, tarih ve imza içermelidir. Sözlü vasiyetname ise resmi veya el yazılı vasiyetname yapma imkanının olmadığı durumlarda kullanılan bir yöntemdir.
Miras Hakkı Kaç Yıl Geçerli?
Miras hakkı, talebe bağlı olarak değiştiği için ne kadar süreyle geçerli olduğunu belirlemek mümkündür. Miras hakkı, tek bir hukuki sebebe dayanmasına rağmen, kişiye mutlak ve nispi bir hak tanıma özelliği taşır. Bu sebeple, miras hakkının süresiyle ilgili farklı yaklaşımlar bulunmaktadır.
Bir Kişi İstediğine Miras Bırakabilir Mi?
Genel olarak, bir kişi, tercih ettiği kişiye mirasını bırakma hakkına sahiptir, ancak murisin bu özgürlüğü bazı sınırlamalarla karşılaşabilir. Miras sözleşmesi yapmak isteyen bir mirasçı, tasarruf nisabına dikkat etmek zorundadır. Yasal mirasçılar arasında yer alan anne, baba, eş ve altsoya tanınan saklı paylar dışında kalan kısım, “tasarruf edilebilir kısım” olarak adlandırılır. Tasarruf edilebilir kısım, mirasçının tasarruf özgürlüğünü temsil eder.
Anne Baba Malını İstediğine Verebilir Mi?
Muris, mal varlığı üzerinde istediği gibi tasarrufta bulunabilir. Ancak, mirasçısı bulunan bir kişi, tasarruflarını yaparken saklı payını gözetmelidir. Mirasçılar, saklı paylarının zedelendiğini düşünürlerse, tenkis davası açarak zedelenen miras haklarının iadesini talep edebilirler.
Miras Paylaşımı Yapılmazsa Ne Olur?
Miras paylaşılmaz ve miras payları oranında mirasçılara intikali gerçekleştirilmez ise murisin ölümünden 2 yıl sonra ilgili Tapu Müdürlüğü tarafından veraset ilamı talebiyle dava açılacak ve hak sahipleri adına tescil gerçekleştirilir.
Miras paylaşımı yapılmadığı takdirde “miras ortaklığı” sona ermeyecektir. Dolayısıyla mirasçılardan her birinin kendi miras payına tekabül eden değerler üzerinde tek başına tasarruf etme hakkı doğmayacaktır.
Taraflar, paylaşım konusunda anlaştığı takdirde paylaşma miras paylaşım sözleşmesi (miras taksim sözleşmesi) yoluyla gerçekleştirilir.
Miras Sözleşmesi Hangi Avukat İle Yapılabilir?
Miras sözleşmesi, miras hukukuyla ilgili uzmanlaşmış bir avukatla yapılmalıdır. Miras hukukuyla ilgili konuların düzenlenmesi için miras avukatlarına başvurmak oldukça önemlidir. Bu avukatlar, miras sözleşmelerinin hazırlanması, vasiyetnamelerin oluşturulması, veraset ve intikal işlemlerinin yönetilmesi ve miras davalarında profesyonel yardım sağlama konularında uzmanlaşmışlardır. Bu nedenle, miras işlemleriyle ilgili doğru ve güvenilir bir şekilde ilerlemek için miras hukuku avukatlarına başvurmanız önemlidir.
